آسیب‌های ناشی از خورشید می‌تواند منجر به پیری زودرس پوست، چین و چروک، خشکی و حتی سرطان پوست شود. گرم‌ترین فصل سال نیازمند مراقبت‌های ویژه از پوست است. اغلب فکر می کنیم پوست دست و صورت در تابستان نیازی به مرطوب کننده ندارند. در نگاه اول به نظر می رسد که پوست، نیاز خود به رطوبت را از طریق تعریق و شستشو برطرف می کند، ولی تعریق و خیس کردن و شستن مکرر پوست با آب، نه تنها موجب آبرسانی به پوست نمی شود، بلکه آنرا به شدت خشک می کند. بنابراین استفاده از مرطوب کننده ها در فصل تابستان ضروری به نظر می رسد. اما قبل از اینکه به نقش مرطوب کننده و ضد آفتاب در مراقبت از پوست بپردازیم، کمی مکانیسم تاثیر گذاری آفتاب بر روی پوست را مورد بررسی قرار می دهیم.
چگونگی تاثیر آفتاب بر پوست
مهم است که بدانید چگونه اشعه‌های خورشید بر پوست شما اثر می‌گذارند، بویژه برای انتخاب درست مواد آرایش و مراقبت از پوست
اشعه ماورا بنفش
این اشعه، بلندترین طول موج خورشید است که به عمیق‌ترین لایه پوست نفوذ می‌کند و باعث آفتاب سوختگی، واکنش‌های آلرژیک و سرطان پوست می‌شود. این اشعه می‌تواند رادیکال‌های آزاد را فعال کند و باعث پیری پوست شود.
در ازای 6 بار آفتاب سوختگی، پوست دو برابر مستعد خطر ابتلا به ملانوم کشنده می‌شود. این اشعه، بسیار خطرناک است، ولی بطور کلی توسط لایه اوزون فیلتر می‌شود.
اشعه مادون قرمز
اشعه مادون قرمز در واقع به گرمای ناشی از تابش خورشید گفته می شود. گرمای بیش از حد می‌تواند اثر منفی روی کلاژن، انعطاف پوست و سیستم ایمنی بدن داشته باشد. با استفاده صحیح از کرم های مرطوب کننده و ضد آفتاب می توان آسیب اشعه ماوراء بنفش و مادون قرمز خورشید را کاهش داد.
نقش مراقبتی مرطوب کننده ها
توجه به بهداشت، علاوه بر زیبایی، با خود سلامتی نیز به همراه می آورد. از مهمترین عوامل زیبایی، سلامت پوست است. بین زن و مرد رد راین مورد تفاوتی نیست ولی از آنجا که پوست بانوان لطیف تر است شاید بهتر از با دقت بیشتری مراقبت شود. استفاده از مرطوب کننده ها برای سلامت و زیبایی پوست صورت، حتی بیش از سایر انواع لوازم آرایشی، ضروری به نظر می رسد. مرطوب کننده مانند سپری روی پوست عمل می کند. چون روی سطح پوست، پوششی ایجاد می کند که رطوبت طبیعی را حفظ می کند. در واقع مرطوب کننده مانند سدی میان پوست و محیط، پوست را از آلودگی ها و عفونت های قارچی و باکتریایی احتمالی، محافظت می کند. همچنین مرطوب کننده ها به عنوان اصلی ترین فراورده برای مقابله با چین و چروک هستند و در این زمینه حرف اول را می زنند. تاکید متخصصان به بانوان بالای سی سال، استفاده منظم از کرم مرطوب کننده ای است که به سرعت جذب شود.
انواع کرم های مرطوب کننده
کرم های مرطوب کننده یا حاوی مواد مرطوب کننده هستند و یا حاوی مواد جاذب رطوبت. البته برخی از کرم ها ترکیبی از هردو را دارند. مرطوب کننده های حاوی مسدود کننده، تر کیبات روغنی و چرب از قبیل وازلی، پارافین، لانولین و انواع روغن های گیاهی مانند روغن زیتون، جو دوسر، بادام، کنجد و...را شامل می شود. کرم های مسدود کننده آگر مستقیما پس از بعد از شستشو به کار روند، لایه ای آب را رو پوست محبوس می کنند که در مرطوب نگه داشتن پوست موثرتر است، کارایی مواد جاذب رطوبت در محیط های مرطوب بیشتر است. و عموما در هوای سرد و خشک باید از مرطوب کننده های حاوی مسدود کننده و جاذب رطوبت استفاده شود. چرا که در یک محیط نسبتا خشک، احتمال دارد این مواد به جای جذب رطوبت از محیط از خود پوست آب را جذب کرده و موجب خشکی بیشتر پوست شود.
کرم‌های ضد آفتاب
کرم های ضد آفتاب، زمانی سودمند هستند که درست انتخاب شوند. ضد آفتاب را متناسب با پوست خود (خشک، چرب، معمولی، مختلط و حساس) انتخاب کنید. برخی از کرم‌های ضد آفتاب، یک مانع فیزیکی (مواد معدنی) و برخی دیگر یک مانع شیمیایی ایجاد می‌کنند که اشعه‌های ماورا بنفش را جذب می‌کند. کلمه اختصاری SPFمخفف فاکتور محافظت در برابر خورشید است و مدت زمانی را که می‌توانید در آفتاب بمانید نشان می‌دهد. برای مثال، اگر پوست شما بعد از 10 دقیقه زیر نور خورشید قرمز می‌شود، کرم ضد آفتابی با SPF برابر 15 به شما اجازه می‌دهد که 150 دقیقه را زیر نور خورشید سپری کنید. حد اکثر هر سه ساعت یک بار باید ضد آفتاب را تجدید کنید. هرچند اختلافاتی بین دانشمندان در مورد توانایی در آفتاب ماندن با وجود کرم‌های ضد آفتاب وجود دارد و مشخص نیست که کرم‌های ضد آفتاب با SPF بالاتر بهتر از کرم‌های با SPF پایین باشند.
در صورتی که ضد آفتاب‌ها باعث حساسیت پوست، جوش و سایر مشکلات در پوست شما می‌شود، ضد آفتاب خود را از انواع شیمیایی به معدنی یا فیزیکال تغییر دهید. بانوان باردار، کودکان زیر 12 سال و افراد دارای پوست های حساس باید از ضد آفتاب فیزیکال استفاده کنند.
افرادی که پوست چرب و مستعد آکنه دارند و یا تحت درمان آکنه و جوش هستند، باید از ضد آفتاب های تخصصی ویژه ای استفاده کنند که علاوه بر فقدان چربی، خاصیت تنظیم ترشح چربی پوست و مقابله با بکتری های مولد جوش را هم داشته باشد.
برای زیر چشم باید از ضد آفتاب های مخصوص استفاده شود. برخی از ضد آفتاب ها علاوه بر مراقبت پوست از اشعه خورشید،مواد موثر دیگری در ترکیب خود دارن. از جمله: ترکیبات ضد پیری و ضد چروک، ترکیبات مرطوب کننده، ترکیبات روشن کننده، ترکیبات ضد التهاب پوست و بعضی از ویتامین ها مانند E و C و B5
گاهی که هوا ابری یا بارانی است می‌توانید از کرم‌های ضد آفتاب استفاده نکنید و بگذارید پوست‌تان کمی نفس بکشد.
بین ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر زیر سقف بمانید
تا آنجا که ممکن است از مواجهه طولانی و مستمر در اوج تابش آفتاب- یعنی از ساعت 10 صبح تا 4 بعد از ظهر پرهیز کنید. داغ‌ترین ساعات روز در تابستان، خطرناک‌ترین زمان است. برای مدت طولانی در این بازه زمانی در معرض خورشید قرار نگیرید. ورزش و فعالیت‌های روزانه خود را در ساعت‌های خنک‌تر روز انجام دهید.
استفاده مداوم از کرم‌های ضد آفتاب خطر عدم کسب ویتامین D را ایجاد می‌کند. برای جلوگیری از این حالت زمان‌هایی از روز را به غیر از ساعت‌های آسیب رسان، از نور خورشید بهره ببرید.
پوشش مناسبی داشته باشید
از لباس‌هایی با پارچه‌های سبک، نخی استفاده کنید. همچنین رنگ‌های روشن‌تر باعث پایین آمدن سطح حرارت بدن می‌شود.
کلاه لبه دار به سر بگذارید.برای محافظت از پوست حساس اطراف چشم و چشم‌ها از عینک آفتابی استفاده کنید. چشم‌ها در معرض ابتلا به ملانوما و آب مروارید هستند و پوست اطراف چشم نیز در معرض پیری زودرس قرار دارد.
از عطر زدن به پوست در مقابل نور خورشید اجتناب کنید
پسورالن موجود در عطر هنگام واکنش با اشعه خورشید می‌تواند بطور دائم پوست را رنگ کند. توصیه می‌شود در طول فصل تابستان بجای پوست، به لباس‌های خود عطر بزنید.
آب فراوان بنوشید
بطور منظم در طول روز و ترجیحا بین وعده‌های غذایی آب بنوشید. آب باعث هیدراته شدن پوست و دفع سمومی می‌شود که به رنگ چهره شما آسیب می‌رساند.
تغذیه سالم
پوست سالم ناشی از تغذیه سالم است و تابستان با میوه های رنگارنگ، زمان ایده آلی برای ایجاد تغییر در رژیم غذایی است. به میزان فراوانی میوه و سبزیجات مصرف کنید.
رژیم غذایی فاقد چربی موجب خشک شدن، چروک و پیری پوست می‌شود. برای مرطوب ماندن پوست، چربی‌های ضروری را در رژیم غذایی خود قرار دهید، ولی از مصرف چربی‌های مضر (چربی‌های هیدروژنه، ترانس و چربی‌های گرمادیده) خودداری کنید. دانه‌ها و ماهی تازه منابع غنی از چربی‌های مفید هستند....
میزان مصرف شکر و غذاهای فرآوری شده را که باعث نامتعادل شدن سطح قند خون و در نتیجه، پیری زودرس می‌شود، کاهش دهید.
بموقع بخوابید
شب زنده داری در تابستان، بیشتر می شود. جز در موارد اجتناب ناپذیر از بیداری های شبانه پرهیز کنید و به بدن خود امکان دهید که از فرصت شب برای پاکسازی خود استفاده کند.
نویسنده:دکتر داور شهبازی