هدف؛ ارتقاء بهره وری صنعت است/با یک کتاب خوب، انسان ساخته می شود

مهدی زارع نژادهستم متولد یکم آبان 1358 در شیراز، دارای تحصیلات مهندسی شیمی و فوق لیسانس مدیریت استراتژیک و در حال حاضر به عنوان کارمند شرکت پتروشیمی مارون و رئیس بخش بهره برداری واحد کامپاندینگ مشغول به فعالیت هستم .

در رابطه با کتابی که تالیف کردید کمی برایمان بگویید؟
کتاب موجود با عنوان "چکیده ای از صنایع پلیمری و دستگاه اکسترودر" انتشارات سیما هنر و شماره کتابشناسی ملی: 3248760 در تابستان 1392 و با تیراژ 1000 جلد به چاپ رسید.
اکسترودر چیست اگر ممکن است کمی برای خوانندگان ما توضیح دهید؟
اکسترودر Extruder یعنی مجموعه محفظه و ماردون که می توان به عنوان بدنه و واحد اصلی تولید قطعاتی با اشکال مختلف به کار برد. اکسترودرها به دو دسته اکسترودر تک ماردونه و اکسترودر دو ماردونه تقسیم بندی می شوند. اکسترودر ماردونه سه قسمت مجزا دارد؛ ناحیه تغذیه Feed Zone. ناحیه تراکم و فشردگی Compression Zone و ناحیه اندازه گیری و سنجش.
اکستروژن، یکی از روش های شکل دهی است که برای کاهش ضخامت یا سطح مقطح مواد به کار می رود. اکستروژن، روشی بسیار انعطاف پذیری است و با استفاده از حدیده مناسب می توان طیف وسیعی از تولیدات را تهیه کرد. به عنوان مثال: تولید دانه گونه Granule production، تولید پروفیل Profile production، تولید ورقه های بسیار نازک به طریقه دمشی Film blowing، قالبگیری دمشی Blow Molding.. که طیف وسیعی از روش های شکل دهی برای پلاستیک ها و پلیمرهای شکل پذیر در صنعت پتروشیمی و صنایع پلیمری کاربرد دارد.
چه عاملی سبب نوشتن این کتاب شد؟
در ابتدای استخدام در وزارت نفت طی گذراندن دوره های آموزشی لازم در پتروشیمی های اراک، بندر امام و فجر، در پتروشیمی مارون مشغول به کار شدم، در آن دوره پتروشیمی مارون همانند دیگر پتروشیمی ها هنوز ماهیت پروژه ای داشت و در حال انجام کارهای اولیه از قبیل زیر سازی، ساخت و نصب تجهیزات بود و دستگاه ها غالبا به صورت کانتینر یا پکیج های چوبی وارد پتروشیمی ها می شدند و پس از بازگشایی وارد تاسیسات نفتی جهت نصب می شدند، اما در کنار اینها، آموزش های نصب این تجهیزات با چالش هایی همراه بود؛ همانند روش های مورد نیاز برای نصب که عموما به صورت انگلیسی در آن وجود داشت. در آن دوره سال 1382 دسترسی به اینترنت به شکلی که امروزه می بینیم، مهیا نبود و فضای عملیاتی بازی وجود نداشت و با شروع به جای گذاری و نصب دستگاه، با مدیریت خبرگان صنعت و استفاده از تجربیات ارزنده مهندسین خبره، در نهایت، آنها را وارد فاز بهره برداری کردیم.
بالطبع برای نیروهای جوان که تازه وارد کار صنعت نفت شده بودند و تجربه کافی نداشتند، جای سوال بود که چگونه روش کار با این دستگاه های با تناژ تولید بالا را آموزش ببینند، ایده اولیه نگارش و تهیه و تنظیم کتاب فوق الذکر بدین گونه در ذهن اینجانب شکل گرفت.
باتوجه به اینکه کار شما در حوزه صنعت بسیار وقت گیر است، چه ساعت هایی برای تالیف کتاب اختصاص می دادید؟
زمانی که جذب منطقه ویژه شدم، کارمان بصورت شیفت 12ساعته بود، لذا با توجه به اینکه این خلأ را در صنعت احساس می کردم از زمان های استراحت در منزل استفاده می کردم و به سراغ ترجمه هایی که از قبل انجام داده بودم و از کتاب های مختلف درسی و دانشگاهی موجود در دسترس داشتم، خلاصه ای را جمع آوری و تنظیم کردم که برای اولین بار در آن دوره با پیگیری های مختلف و نامه نگاری های متعدد با وزارت نفت، همچنین حمایت مدیریت عامل محترم پتروشیمی مارون و سایر همکاران زحمتکش در سایر بخش ها همچون روابط عمومی، طرح و توسعه و... این کتاب به چاپ رسید.
هدف شما از چاپ این کتاب چه بود؟
در گام نخست ترویج مدیریت دانش و انتقال تجربه به سایر همکاران در صنعت نفت، و در گام بعدی این کتاب جز اولین نسخه های با تعداد صفحات کم و با درک مطلب بسیار ساده در جهت ارتقاء راندمان و بهره وری در نظام آموزش و اجتناب از انجام دوباره کاری در هنگام بروز مشکلات برای تجهیزات.
بازخورد افرادی که این کتاب را مطالعه کردند چه بود؟
تعدادی از نسخه های این کتاب را جهت دریافت بازخورد به پتروشیمی ها ، دانشگاه هایی که رشته پلیمر تدریس می شود و به واحد آموزش جهت آموزش نیروهای استخدامی جدید در واحدهای پلیمری ارائه شد که در نهایت، پس از بررسی و نظرسنجی به این نتیجه رسیدیم افرادی که در سطح تحصیلات دیپلم بودند و اپراتور دستگاه بودند، رضایت داشتند؛ چرا که در این کتاب، پاسخ تمام سوالاتشان را یافته بودند.
در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد نیز توقع داشتند، مباحث کتاب مقداری به موضوعات نوع طراحی، نگاه فنی تری به دستگاه ها داشته باشیم و برخی از مباحث را تخصصی تر بیان کنیم که قطعا در در بازنگری دوم این مورد ویرایش و ارتقا خواهد یافت.
و در مقطع دکتری بر این عقیده بودند که باتوجه به وجود صنایع پایین دستی که جایگاه ویژه ای در صنعت ایران دارد جلد دوم و سوم کتاب به این مبحث اختصاص یابد که قطعا کتاب جامعیت بیشتری خواهد یافت.
قصد دارید که این کتاب را مجدد به چاپ برسانید؟
با توجه به نظرسنجی های انجام شده و توصیه ای که دیگر دوستان در سطوح مختلف صنعت به ما داشتند در حال حاضر که در واحد کامپاندینگ مشغول به کار هستم در نظر دارم کتاب را در مرحله دوم و چاپ دوم به صورت تخصصی - چه از نظر فنی و چه صنایع پایین دستی - ارتقا دهم تا افراد و مجموعه بیشتری از خانواده صنعت نفت از این کتاب بهره ببرند. ( سوتیتر)
به نظر شما این اثر می تواند به عنوان کتابی جامع در مقوله صنعت پتروشیمی مورد استفاده قرار گیرد؟
کتاب موجود در حال حاضر به صورت خلاصه و سلیس جهت استفاده راحت ویژه افرادی که در صنعت مشغول به کار هستند، از منابع مختلف و تجربیات کار با دستگاه اکسترودر گرد آوری و در این کتاب به خوانندگان محترم معرفی می شود، که امیدوارم گام کوچکی درراستای رسیدن به اهداف این صنعت عظیم در کشورمان برداشته شود، امید است که این مطالب در سطح آموزش اولیه نیروهای استخدامی در تمامی پتروشیمی های پلیمری، مفید و قابل استفاده باشد.
چند فرزند دارید؛ آیا آنها مایل به ادامه کار پدر هستند؟
یک فرزند دارم به نام بارمان که ۵ سال سن دارد. همان طور که همه می دانیم، شخصیت هر فرد از همان ابتدای تولد پایه ریزی می‌گردد، پس بسیار شایسته است که از بدو شکل گیری شخصیت کودک، او را با یکی از راهکارهای به تکامل رسیدن آشنا کرد. با توجه به اینکه شخصیت کودک در خانواده شکل می‌گیرد و او تمام سال های اولیه زندگی را همراه والدینش می‌گذراند، بنابراین نقش آنها در رشد و تکامل کودک بسیار مهم است.
با توجه به اینکه انسان موجودی کمال گرا است و برای پیشرفت در عرصه‌های مختلف زندگی نیاز به شناخت نسبتاًکاملی از خود و جامعه دارد. کتاب و مطالعه عاملی برای شناخت و رشد دینی، فرهنگی، اخلاقی و اجتماعی انسان است. با یک کتاب خوب، انسان ساخته می‌شود، رشد می‌کند و برای حرکت آماده می‌شود. حال که چنین است اگر خانواده راه های صحیح مطالعه و کتابخوانی را به کودک آموزش دهد و فرد از همان سنین کودکی به مطالعه عادت کند، به رشد اخلاقی خواهد رسید.
خانواده چه نقشی در موفقیت شما داشته اند؟
تمام بالندگی و رشد فردی هر کسی در خانواده شکل می گیرد. خانواده، بزرگترین و مهمترین نهادی است که فرد در آن رشد کرده و اندیشه های وی شکل می گیرد
و تشکیل خانواده، موهبتی است برای پدید آمدن یک کانون آسایش و خوش بختی و نشاط طبیعی، لذت بردن از زندگی، بهره مندی از محبت و تعاون و مددکاری و سرانجام امتزاج دو روح در افق محبت و هم آهنگی و اتصال دو دریا از نیرو و قدرت، برای رسیدن به هدفی متعالی.
با جوانان چه سخنی دارید؟
روح کنجکاو و فعال جوان، همیشه در صدد جستجو و آشنایی با پدیده های اطراف و پیرامون خویش است،
جوانان با خود شناسی، می توانند به فعالیتهای روزمره زندگی شکل و جهت صحیح بخشند و زمینه را برای بهره برداری از استعدادها و نیروهای خویش فراهم کنند.
سخن آخر شما در مورد این کتاب چیست ؟
برهمه ما واضح است که صنعت پتروشیمی به عنوان فراهم آورنده فرصت برای آفریدن ارزش افزوده و تبدیل مواد خام (نفت وگاز) به محصولات با ارزش در کشورهای خاورمیانه جایگاهی ویژه یافته است. زنجیره پتروشیمی از هیدروکربن های موجود در نفت خام، میعانات گازی و یا گاز طبیعی آغاز شده و پس از فرآورش در فرآینده های شیمیایی و پتروشیمیایی به فرآورده های جدید شیمیایی بدل می شوند و در آخر، واحدهای پایین دست صنعت پتروشیمی این فرآورده های نهایی را به محصولات کالایی و مصرفی که عامه مردم در تماس مستقیم با آنها هستند، بدل می کنند. محصولات پتروشیمی براساس نوع فناوری، پیچیدگی فرآوری و نزدیکی ماده تولیدی به مرحله نهایی بازار مصرفی به دو دسته مواد پایه ای بالادستی که مواد حد واسط و خوراک واحدهای پایین دستی را تشکیل می دهند و محصولات پایین دستی تقسیم می شوند. در دهه های اخیر، فضای رقابتی صنعت در گستره جهانی منجر به تغییرات سریع و عظیمی در دورنمای فعالیت های صنعتی گردیده که حاصل فناوری های پیشرفته و رو به رشد کنونی می باشد. با توجه به اینکه آموزش ها نقش موثری در کاهش خسارات وارده به بدنه این صنعت را دارد و بالا رفتن مهارت پرسنل، باعث جلوگیری از توقف تولید و افزایش راندمان و کیفیت محصول می گردد. لذا این صنعت، بایستی آمادگی لازم جهت رقابت با مجتمع های پتروشیمی را در عرصه جهانی بدست آورده و در جهت رسیدن به بهترین میزان بهره وری، حرکت نماید.
در آخر اگر نکته ای هست بفرمایید؟
بر خود واجب میدانم که بعد از حمد و سپاس خداوند که توفیق این خدمت ناچیز را به من اعطا کرد، مراتب قدردانی و سپاس خود را از مدیران و دست اندر کارانی که در راه تهیه و گرد آوری این کتاب مرا یاری کرده اند، ابراز داشته و از یزدان پاک برای همه آنها طلب خیر و نیکی می کنم .