ضمن عرض سلام خدمت شما و خوانندگان محترم نشریه خانواده پتروشیمی. بنده غلامرضاکاظمی متولد بهمن 1353 هستم. فارغ التحصیل رشته مکانیک از دانشگاه نفت و با افتخار بورسیه این دانشگاه را داشتم. از فروردین 78 در شرکت پتروشیمی اصفهان مشغول به کار شدم و هم اکنون در واحد تعمیرات بعنوان رئیس پایش وضعیت، انجام وظیفه می‌نمایم.
لطفا کمی بیشتر درباره کارتان توضیح دهید؟
در گذشته واژه تعمیرات بیشتر ابزارآلات و کار تعمیراتی را در ذهن تداعی می‌کرد. اما امروزه این نگرش تغییر زیادی کرده است بطوریکه تعمیرات به یک فن مدیریتی تبدیل شده است و مدیریت نگهداری و تعمیرات را با آمار و نمودار و شاخص های عملکرد می شناسند.
سیستم های مدیریتی مختلف هم ابزار کار مدیر تعمیرات به حساب می‌آیند از جمله پایش وضعیت. در این شیوه سعی می‌شود با مدیریت ماشین‌ها اول از خرابی آنها و توقف تولید پیشگیری شود و در مرحله بعد در بهترین زمان ممکن، برای تعمیر آنها برنامه‌ریزی شود. این کار با اندازه‌گیری پارامترهای مختلف تجهیزات از جمله ارتعاشات، آنالیز روغن، ترموگرافی و تکنیک‌های دیگر صورت می‌گیرد یعنی با یک کار فنی روبرو هستیم که خروجی آن تصمیم مدیریتی است. کار آنالیست ترجمه زبان ماشین‌آلات به یک زبان مدیریتی است.
در چه زمینه هایی تالیف وترجمه می کنید وتاکنون چند کتاب به چاپ رسانده اید؟
در زمینه نگهداری و تعمیرات و بطور خاص پایش وضعیت تحقیق، ترجمه و تالیف دارم. بیش از 5000 صفحه مطلب را در قالب شش کتاب و تعداد کثیری مقاله منتشر کرده‌ام. همچنین بیش از 500 دقیقه کلیپ آموزشی هم تهیه و ترجمه کرده ام که همگی را بصورت الکترونیکی در فضای مجازی، سایت های اینترنتی و نشریات مختلف از جمله "نشریه نگهداری و تعمیرات در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی" منتشر کرده ام.
چی شد که به نویسندگی روی آوردید و اولین تألیف شما چه بود؟
زمانی که بنده وارد صنعت شدم پایش وضعیت نوپا بود. خوشبختانه در صنایع پتروشیمی و خصوصا پتروشیمی اصفهان این تکنیک با جدیت دنبال می شد. اما چالشی که با آن روبرو بودیم کمبود منابع آموزشی، حتی منابع لاتین، درباره آن بود لذا از ابتدا هم باید تحقیق می کردیم و هم کار. بنده نیز مطالبی که عموما از کاتالوگ‌های تجهیزات استخراج می‌کردم را جمع آوری می‌کردم. در ابتدا هم بیشتر تالیفات مقالات کوتاهی بود که حوزه مباحث آنالیز ارتعاشات را در بر می‌گرفت.
هدف شما برای تآلیف و ترجمه این کتابها چه بوده است؟
در این چند سال جهش‌های فن‌آوری و مدیریتی زیادی اتفاق افتاده است به گونه‌ای که تغییرات در حد تغییر نسل بوده است و اکنون وارد نسل پنجم نگهداری و تعمیرات شده‌ایم. از طرفی امکان دسترسی به منابع خیلی بیشتر شده است. لذا از یک طرف نیاز ایجاد شده است و خوشبختانه منابع به روزی هم در اختیار داریم. بطوریکه پاسخ بسیاری از سوالاتی که چندین سال با آنها درگیر بودیم در دسترس قرار گرفت. لذا به نظرم آمد مطالب مفید و کاربردی آنها را منتشر کنم که خوشبختانه با استقبال خوبی مواجه شده است و نزدیک به 1100 نفر دنبال کننده مطالب هستند.
محتوای کتاب هایتان بیشتر جنبه تئوری دارد یا راهنمای عمل است. در کجا بیشتر استفاده می‌شود در کارخانه ویا دانشگاه؟
روش جدید آموزشی در دنیا وجود دارد به نام non math یا بدون ریاضیات که همان حلقه مفقوده بین دانشگاه و صنعت به حساب می آید که لذت تئوری را برای دانشگاه بیشتر می کند و البته در کارخانه بیشتر کاربرد دارد.
مطالب منتشر شده بنده در واقع پاسخ به نیازهای کاری خودم بوده و هست. انیشتن جمله معروفی دارد که می گوید مطلبی را یاد نگرفته اید مگر اینکه بتوانید به مادر بزرگ تان آموزش دهید. نیاز صنعت هم دانشی در این سطح است. البته این افتخار را هم داشته‌ام که عزیزانی از هیئت علمی دانشگاه ها هم در کلاس‌هایم حضور داشته باشند و با اشتیاق مطالب را دنبال کنند و احساس می کنم این مطالب نه تنها برای دانشگاهها مفید است بلکه تشنه چنین مطالبی و از همه مهمتر چنین سبکی از ارائه مطالب هستند.
اگر امکانش هست به صورت مختصر، کتابهای خود را معرفی کنید؟
تالیف کتاب " چگونه مراقب ماشین‌های دوار باشیم؟" مباحث مدیریت تعمیرات، آنالیز ارتعاشات و روغن را دربر می‌گیرد.
ترجمه کتاب " مقدمه‌ای بر نگهداری و تعمیرات پیش بینانه" که در واقع کتاب مرجعی در زمینه نگهداری و تعمیرات پیش بینانه به حساب می‌آید و همه مباحث مدیریتی و تکنیک های مختلف پایش وضعیت از جمله ارتعاشات، آنالیز روغن، ترموگرافی و موارد دیگر را در خود دارد.
ترجمه کتاب "ترموگرافی سطح 1" از شرکت ITC سوئد. تنها کتاب تخصصی موجود در زمینه ترموگرافی
ترجمه کتاب "نگهداری و تعمیرات پیش بینانه پمپ‌ها". با توجه به اهمیت پمپ‌ها در صنایع نفت، مطالب این کتاب بسیار ارزشمند و کاربردی هستند.
تالیف کتابچه" بالانسینگ" که تجربیات و استانداردهای مورد نیاز در کار بالانس ماشین آلات دوار در آن جمع آوری شده است.
تالیف کتابچه OCM پیرامون پایش وضعیت ماشین های دوار با آنالیز روغن
تالیف "واژه نامه نگهداری و تعمیرات" که بیش از 1200 واژه تخصصی نگهداری و تعمیرات در آن گردآوری شده است. در ادامه این کار واژه نامه Maintenance Terminology که استاندارد BS EN 13306:2010 نیز می باشد ترجمه شده است.
خلاصه نویسی کتاب RCMII در زمینه نگهداری و تعمیرات مبتنی بر قابلیت اطمینان.
ترجمه کتابچه" PMO 6 بار سریعتر از RCM" درباره بهینه کردن سیستم مدیریت نگهداری و تعمیرات PM و رفع مشکلات اجرای RCM
فصل های پراکنده از کتاب هایی مانند" Complex System "Maintenance Handbook" ،
""Practical Machinery Vibration Analysis and Predictive Maintenance و کتابهای کاربردی دیگری ترجمه و منتشر شده است.
در نهایت چاپ و انتشار کتاب راهنمای آنالیز ارتعاشات که با استقبال خوبی مواجه شده است و در مدت کوتاهی به چاپ دوم رسیده است.
آیا صنایع دیگر هم می توانند از کتابهای شما استفاده کنند یا اینکه مختص پتروشیمی است؟
بحث نگهداری و تعمیرات و پایش وضعیت در صنایع مختلف مشترک است. البته کاربرد تکنیک‌ها در شرکت‌های مختلف ممکن است متفاوت باشد مثلا در شرکت‌هایی ترموگرافی تکنیک غالب باشد و در شرکت دیگر ارتعاشات. با توجه به انتشار مطالب بصورت فایل‌های الکترونیکی و خصوصا جذابیت‌ها کلیپ‌های منتشر شده بقیه صنایع هم استقبال خوبی کردند.
تا کنون چند کتاب و با چه تیراژ به چاپ رسانده اید؟
کتاب راهنمای آنالیز ارتعاشات با دو هزار شمارگان و سه چارت عیب یابی دیواری با سه هزار شمارگان به چاپ رسیده است. کتاب مقدمه ای بر نت پیش بینانه هم در حال آماده سازی برای چاپ می باشد. البته همه را بصورت الکترونیکی و بطور رایگان هم منتشرکرده‌ام و خوشبختانه در سراسر کشور و در صنایع مختلف حتی به عنوان مرجع از آنها استفاده می شود.
به نظرم زمانه نگهداشت دانش و اطلاعات در کشوی میز خیلی وقت است سرآمده. و نشر دانش موقعیت خیلی بهتری ایجاد می کند تا انحصار آن. انتشار الکترونیکی کتابها و مقالات در شبکه‌های اجتماعی و سایتهای فنی تخصصی نیز بسیار رضایتبخش بوده است.
صنعت نفت و پتروشیمی چگونه می تواند از تخصص شما بهره بیشتری ببرد؟
کلیپ های آموزشی بستر آموزشی جدیدی است که هم ضریب نفوذ بیشتر، هم بار آموزشی به مراتب بالاتری دارد که تصور می کنم تجربه خوبی در این زمینه پیدا کرده‌ام. از طرفی از سال 86 مشغول تدریس این تخصص‌ها در سطح کشور هستم. به نظرم این حوزه ها امکان گسترش بیشتری هم دارد.
به نظر خودتان از کدام تألیفات شما بیشترین استقبال شده است؟
کتاب "چگونه مراقب ماشین‌های دوار باشیم؟" بسیار مورد توجه همکاران صنعت قرار گرفت. دانشجویان بسیاری هم در پایان نامه‌های کارشناسی ارشد و حتی دکترا از آن استفاده کردند.
آیا برای سال آینده هم کتابی خواهید داشت؟
در حال حاضر تمرکزم روی کلیپ‌های آموزشی است که البته در تهیه آنها از کتابها هم استفاده می‌کنم. چند کتاب در نظر دارم که فصل هایی از آنها را ترجمه کرده‌ام، امیدوارم فرصتی برای ترجمه فصل‌های دیگر آنها هم پیش بیاید.
حلقه مفقوده صنعت نفت و پتروشیمی برای استقلال و پیشرفت چیست؟
طبیعی است اگر نیروی انسانی را ارزشمندترین سرمایه کار بدانیم رفع نواقص این حوزه بیشترین اثر در پیشرفت را خواهد داشت. آموزش خصوصا آموزش حین خدمت در واقع حلقه مفقوده همه صنایع و از جمله پتروشیمی و نفت است. دانشگاه مطالبی به دانشجویان می آموزد و صنعت نیاز دیگری دارد. ارتباط بین دانش تئوری و کاربردی را از طریق آموزش برنامه ریزی شده حین خدمت می توان در شرایط بهینه برقرار نمود.
آموزش حین خدمت در گذشته خیلی مورد توجه بود اما کمی کمرنگ شده است که با توجه به اهمیت آن می تواند آثار بسیار بدی در آینده داشته باشد.
آموزش آنلاین نیز بستر خیلی خوبی فراهم کرده است اما هنوز آنچنان که شایسته است مورد استفاده قرار نگرفته است .
دوستان جوانی که اکنون وارد صنعت می شوند را چگونه ارزیابی می کنید؟
این نکته مهمی است که همکاران جوان ما عموما با دانش روز وارد صنعت می شوند و اگر این قابلیت با پر کردن فاصله بین دانشگاه و صنعت همراه شود نتایج بسیار خوبی خواهد داشت.
مهارت هایی هستند که بواسطه استفاده نامطلوب شان بد نام شده اند مانند فعالیت در شبکه های اجتماعی. اگر این مهارت ها در جهت درست هدایت شوند حاصل کار بسیار متفاوت خواهد بود. و مهارت جوانان در اینگونه روش های ارتباطی باید مورد توجه قرار گیرد.
اگر کودکان امروز را با گذشته مقایسه کنیم متناسب با صنعت نسل چهارم (Industry 4) و اینترنت اشیا (IOT) در حال رشد هستند. کمتر کودکی است که به اسباب بازی ها و کارتون های رباتی علاقه نداشته باشد. بنابراین باید آماده ورود جوانانی با دید بسیار متفاوت و البته کارآمد در آینده نیز باشیم.
علت این موفقیت خود را مرهون چه میدانید؟
اگر از مسائل معنوی و اعتقادات شخصی بگذریم، تاکیدی که در سوال اول تان روی دانشگاه نفت داشتم به خاطر همین موضوع بود.
ترم اول دانشگاه نفت، روی زبان خارجی خیلی کار شد و تاثیر آنرا بعدها در کار متوجه شدم. همینطور کیفیت آزمایشگاهها و کارگاههای تخصصی دانشگاه نفت، اساتید ارزشمند و اینکه آموزش ها متناسب با نیاز صنعت نفت طراحی شده بودند تاثیر زیادی در کار بنده داشت از واحد آموزش فعال پتروشیمی اصفهان هم نباید غافل شد، اثر مثبت آموزش را کاملا در کارم احساس می‌کنم و معتقدم آموزش مناسب می‌تواند هم برای کار هم برای یادگیری ایجاد انگیزه کند.
ترجیح می دهید به کار علمی بپردازید یا اینکه کار اجرایی به شما برای پیاده سازی دانش تان امکان بهتری میدهد؟
به جرات می‌توان گفت انفکاک کار علمی با کار اجرایی در صنعت غیر ممکن است. صنعت تبلور علوم دانشگاهی است. اصلا تصور تفکیک این دو حوزه و ترجیح یکی امکان پذیر نیست.
اگر دوباره به دنیا بیایید آیا همین مسیر را برای کار و زندگی انتخاب می کنید یا اینکه در آن تغییراتی می دهید؟
به قول شاعر:
عمر دو بایست در این روزگار تا به یکی تجربه آموختن با دگری تجربه بستن به کار،با توجه به علایق خودم و اینکه احساس می کنم تجربه موفقی داشتم احتمالا همین مسیر را انتخاب می کردم اما با روشی متفاوت.
حتما مقیاس جهانی را برای هدف کارم در نظر می‌گرفتم. در این میدان می‌توانیم عملکرد خود را بهتر بسنجیم و جای رشد بیشتری داشته باشیم. الان هم کلیپ هایی به زبان انگلیسی منتشر کردم ولی کاش زودتر اقدام می کردم.
اگر سخن خاصی دارید بفرمایید؟
تغییر را جدی بگیریم واقعا در روزگار ما تنها تغییر است که ثابت مانده. رمز تغییر هم اینست که تمرکز روی نوآوری باشد نه مبارزه با موضوعات قدیمی. این واقعیت در همه عرصه های زندگی و کار قابل مشاهده است.
به دوستان جوان تر هم توصیه می‌کنم به کار، نگرش جهانی داشته باشند. نمی شود در حیاط خانه تمرین کنیم و انتظار داشته باشیم در میدان های جهانی موفق باشیم. زمینه این مشارکت‌های جهانی هم امروز خیلی آماده تراست. خاطرم هست زمانی که در بحث پایش وضعیت وارد شدم حتی منابع لاتین هم در این زمینه در دسترس نبود. شرکت‌ها و صنایع بزرگی در دنیا به واسطه جدی نگرفتن تغییر، براحتی محو شدند. چنین شرکت هایی کم نبودند و این تهدید برای ما هم جدی است.
برای شما و همکاران‌تان در نشریه، همینطور همکارانم در خانواده پتروشیمی آرزوی تندرستی و بهروزی دارم. لازم می دانم از همه دوستان و همکارانم در پتروشیمی اصفهان که بستر مناسبی برای پیشرفت بنده فراهم کرده‌اند قدردانی کنم چرا که هیچ دانه‌ای رشد نمی کند مگر در زمین مناسب. همینطور از همکاران عزیز روابط عمومی پتروشیمی اصفهان هم برای زحماتی که در رابطه با این مصاحبه کشیدند کمال تشکر و سپاس را دارم.