یکی از سختترین وظایف والدین این است که عادتهای سالم و مثبتی را در وجود فرزندانشان ایجاد کنند. عادتهای خوب با تکرار کارهای مشابه یا یکسان به وجود میآیند و برای رشد درست کودکان الزم و ضروری هستند.اغلب رفتارها و عادتهایی که داریم در سالهای اول زندگیمان شکل میگیرد، بنابراین خیلی مهم است که والدین از همان ابتدا عادتهای صحیح کودکان را به آنها بیاموزند.
هر خانوادهای بنا بر تعریفی که اعضای آن دارند شکل و شمایل متفاوتی دارد. بعضیها به دلیل نوع شغلشان ساعات زیادی از روز نمیتوانند در کنار هم باشند بنابراین شبها برای این خانواده حکم بخش اصلی ارتباطی را دارد. بعضی دیگر صبح یا ظهر را در کنار هم سپری میکنند
پیروی از قانون های ساده به شما امکان می دهد که رفتارهای خوب را در کودک
خود تقویت کنید و این رفتار را در آنها به صورت عادت در آورید.توصیه میشود والدین برای شکل گیری رفتار مثبت در کودکان، نسبت به انجام موارد ذکر شده توجه کنند:
والدین باید الگوی رفتاری باشند:
در واقع فرزندان رفتار والدین خود را تماشا میکنند و سرنخهایی در مورد نحوه رفتار یاد میگیرند. برای مثال والدینی که تمایل دارند فرزندشان کلمهی لطفا را در جملات خود به کار ببرد، باید ابتدا خودشان این کلمه را در صحبتهای خود استفاده کنند. همچنین یا اگر نمیخواهند فرزندشان با صدای بلند و پرخاشگرانه صحبت کند، باید در زندگی روزمره با ملایمت و آرامش صحبت کنند.
رفتار درست بچهها را تقویت کنید نه بدرفتاری شان را:
درخواستهای مودبانه بچهها را تقویت کنید، نه نالیدنها و فریاد زدنهایشان را یا سربهسر گذاشتنها و کجخلقیها و قهر کردنهایشان را. سعی کنید بحث و گفتوگوهای آرامیکه در بین تان وجود دارد را چند برابر کنید، نه مجادله کردن و پافشاری و جنگیدنهایی که گاه و بیگاه بینتان به وجود میآید.
تقویت استعدادها و مثبت اندیشی در کودکان:
کمک به تقویت استعدادها و نقاط قوت کودکان در ایجاد مثبت اندیشی در آنها تأثیر بسزایی دارد. هر کودکی استعداد و ظرفیتهای مختلفی دارد. او میتواند ورزشکار، هنرمند یا کارآفرین موفقی باشد. با شناخت استعدادهای کودک میتوان به او در جهت پیشرفت تواناییهایش کمک کرد.
ثبت نام درکلاس های مورد علاقه:
اگر فرزندتان علاقهای به انجام فعالیتهای جسمی و ورزشی نشان نمیدهند او را درکلاسهایی مانند آموزش شطرنج، زبانهای خارجی، کلاس پیانو یا نقاشی ثبت نام کنند. البته تا حد امکان یک فعالیت ورزشی هر چند سبک مانند پیاده روی یا دوچرخه سواری را در برنامه روزانه فرزندشان بگنجانند و به او توضیح دهند این کار برای سلامت وی ضروری است.
آموزش مهارت های زندگی به کودکان:
بدون هیچ شکی، آموزش مهارت های زندگی به کودکان از طریق بازی یا تعامل با والدین کمک می کند آنها در آینده تبدیل به انسان های تواناتری شده و بتوانند از نهایت پتانسیل های خود استفاده کنند.
ارزیابی بر اساس مهارت های کودک نه توانایی فرد بالغ :
شما باید براساس توانایی کودکتان ان را ارزیابی بکنید نه براساس مهارت های خودتان . این را همیشه برای خودتان تکرار کنید او فقط یک کودک ۴، ۵ یا ۶ ساله ست و تمام تلاشش را می کند.
تشویق مناسب در تقویت رفتار مثبت در کودک :
در اوایل هر شب که تنها خوابید تشویق بشه حالا به هر شیوه ای که راحت ترید و کودک بیشتر دوستش دارد. میتواند کلامی باشد، جلوی بقیه باشد، غیر کلامی باشد بهش جایزه ای بدهید یا یک فعالیت لذت بخش را باهم انجام بدهید.
بعد از اینکه دیگر کودک تان راحت تر می رود داخل اتاقش و می خوابد هر ۳-۴ روز یکبار تشویقش کنید بعد کم کم فاصله ی تشویق ها را زیاد کنیدولی یادتان باشد همیشه باید بابت کارهای خوبش هرازگاهی تشویق شود یعنی حتی وقتی که ۶ ماه که کودک تو اتاقش تنها می خوابد وقتی که توی یک مهمانی هستید که خاله ها، عمه ها، عموها و دایی ها هستند جوری که خود کودک بشنود به بقیه بگوید که خیلی به او افتخار می کنم که تنها توی اتاقش می خوابد و اصلاً بابت این موضوع من را اذیت نمی کند.
خلاقیت در رفتار با کودک :
اصل بعدی این است که خلاقیت داشته باشید، همیشه و برای هرکاری که کودک انجام میدهد فقط به یک صورت کودک را نباید تشویق کنید حتی اگه جایزه ای برای کودک می گیرید.مثلاً یا جایزه اش این است ۱۵ دقیقه با هم بازی بکنید سعی کنید بازی های جدید یاد بگیرید یا جایزه های متنوعی بگیرید و با هیجان تمام ان را به کودک بدهید یا با کودک بازی کنید.
احساس خود را به فرزندتان نشان دهید:
اگر در موضوعی رفتار کودکتان شما را اذیت میکند، صادقانه احساس خود را به او بگویید. هرچقدر در انتقال احساسات و بیان آن با فرزندتان رو راست باشید، او هم از شما یاد میگیرد که با دیگران اینگونه برخورد کند. تقویت رفتار مثبت در کودکان از هیمن موارد ساده اما مهم آغاز میشود. مثلا اگر سر و صدای زیادی در خانه ایجاد کرده است به او بگویید: “من احساس ناراحتی میکنم زیرا سر و صدای زیادی وجود دارد و نمیتوانم با تلفن صحبت کنم”.
ارتباط نزدیک با کودک خود داشته باشید:
وقتی به کودک خود نزدیک میشوید، میتوانید رفتار او و یا واکنشی که به اتفاقات دارد را حدس بزنید. البته این ارتباط دو طرفه است. بچهها اگر رابطهی خوب و قابل اعتمادی با والدین خود داشته باشند، آنها را نیز بیشتر میشناسند. یکی از موثرین روشها برای داشتن ارتباط موثر و بهتر، بازی کردن والدین با کودکان است.
به صحبت بچهها گوش کنید:
هنگام صحبت فرزندتان در واکنش به او سر تکان دهید و آنچه را که فکر میکنید دوست دارد بشنود را به او بگویید. هنگامی که این کار را انجام می دهید، کودک شما متوجه میشود که شما شنوندهی او هستید. به همین خاطر در انتقال احساسات خود به شما اعتماد کرده و آنها را به راحتی ابراز میکند. این اتفاق همچنین باعث میشود که او احساس احترام و آرامش کند.
به قولهای خود عمل کنید:
وقتی قولی به بچهها میدهید، آنها چشم انتظارند که آن را هرچه زودتر برآورده کنید. هیچ زمان قولی را بدون اینکه بتوانید به آن عمل کنید به فرزند خود ندهید. به این دلیل که احساسات کودکان جریحه دار میشود و ممکن است این اتفاق را هیچوقت فراموش نکنند. بنابراین وقتی قول میدهید بعد از اینکه کودک اسباب بازیهای خود را جمع کرد با او به پیاده روی و خرید بروید، مطمئن شوید که کفشهای خود را از قبل آماده کردهاید.
کودکی مسئولیتپذیر تربیت کنید:
به کودک خود فرصت دهید که مسئولیت کارها و عواقب آنها بر عهده بگیرد. تلاش نکنید که همیشه پاسخگوی رفتار او باشید. بچهها از سنی به بعد باید مستقل از والدین باشند و آنها را درگیر مشکلاتی که ممکن است پیش بیاید نکنند. یکی از بهترین روشهای تقویت رفتار مثبت در کودکان این است که آنها جوابگوی اعمال و رفتارشان در هر شرایطی باشند.
برای موقعیتهای چالش برانگیز آماده شوید:
مواقعی وجود دارد که تأمین نیازهای فرزندتان و انجام کارهایی که باید انجام دهید بسیار مشکلزا خواهد بود. به عنوان مثال، هنگام خرید روزمره، اسباب بازی و یا حتی تصمیمات بزرگتر مانند خرید خانه، اتومبیل و یا ازدواج آنها. اگر از قبل به این شرایط چالش برانگیز فکر کنید، میتوانید در مورد برآورده کردن نیازهای فرزندتان برنامه ریزی کنید. از کودکی به بچهها آموزش دهید که در هر موقعیتی میتوانند روی حمایت شما حساب باز کنند زیرا پیش از این به آن فکر کردهاید و برای چالشها آمادهاید.
به کودک خود اعتماد به نفس بدهید:
بچهها از همین سنین کودکی مهارت اعتماد به نفس داشتن را یاد میگیرند. رفتار مثبت را در آنها با فرصت تجربه دادن آموزش دهید. اگر کاری مفید و قابل توجه انجام دادند، حتما آنها را تشویق کنید. هیچوقت اتفاق مثبت را که کودکان مسبب آن بودند نادیده نگیرد. به عنوان مثال، کارهای ساده یا کارهایی را که کودک میتواند برای کمک به خانواده انجام دهد، به فرزند خود بدهید. ستایش رفتار و تلاش فرزندتان، کودک را به ادامه کار در زمانهای دیگر ترغیب میکند. انجام زیاد تمرینهای روزمره به او کمک میکند تا در این کار بهتر شود، از انجام آن احساس خوبی داشته باشد و بخواهند آن را ادامه دهد.
آموزش عادت های بهداشتی برای کودکان
مسواک زدن: بهداشت دندان یکی از مهمترین عادت های بهداشت فردی است که باید به کودکان خود آموزش دهید.
صبحانه خوردن: صبحانه یکی از وعدههای غذایی مهم در طول شبانه روز است چرا که حداکثر انرژی را برای ما تامین میکند. به کودکان بیاموزید که صبحانه غذای مغز است و به قوی ماندن آنها و پیشگیری برخی از بیماریهای مزمن کمک میکند.
فعالیت بدنی منظم: اگر کودک شما روزانه بیش از 2 ساعت از وقت خود را برای دیدن تلویزیون سپری میکند، باید مراقب باشید چرا که ممکن است سلامتی او را به خطر بیاندازد و دچار مشکلاتی مانند چاقی و خواب نامنظم و اختلال در توجه شوند. کودکان را تشویق کنید تا فعالیتهای بدنی متعدد داشته باشند.
تمیز کردن کثیفی: پاکیزگی یکی از اصولی است که هر کودکی باید در سالهای اول زندگی خود بیاموزد. برای آموزش پاکیزگی میتوانید وسایل اطراف کودک را سازماندهی کنید. با مشاهده نظم وسایل در اطراف خود، سعی دارد برای حفظ نظم آنها اقدام کند.
اشتراک گذاری نشان دهنده اهمیت دادن: یکی دیگر از عادت های خوب که میتوان آن را در سنین کودکی فراگرفت، اشتراک گذاری است. کودکان نوپا به شدت خود محور هستند و امری طبیعی است، به آنها آموزش دهید که اشتراک گذاری با دیگران، شادی را دو چندان میکند.
سپاس گذاری: شکرگذار بودن از جمله عادت های خوب است که کودکان باید آن را یاد بگیرد. به کودکان خود بیاموزید برای همه چیزهای کوچک و بزرگ شکرگذار باشند و از واژه جادویی متشکرم استفاده کنند.
مطالعه روزانه: کودکی بهترین سن برای تقویت برخی از مهارتها مانند خواندن است. به فرزندتان کمک کنید کتاب یا مجله بخواند. خواندن نه تنها به رشد مهارتهای شنیداری او کمک میکند بلکه او را برای مراحل بعدی زندگی آماده میکند.
کمک به دیگران: فرزندان خود را طوری تربیت کنید که طبیعتی مفید داشته باشند. راه تواضع و سخاوت را به آنها نشان دهید. آنها را تشویق کنید تا در هر زمان و هر کجا که ممکن است به افراد نیازمند کمک کنند. در حضور فرزندانتان به مردم کمک کنید، چه یک دوست یا غریبه، اما در عین حال به آنها گوشزد نمایید که مراقب غریبهها باشند.