استاد محمود فرشچیان در سال ۱۳۰۸ در شهر هنرپرور اصفهان دیده به جهان گشود. پدرش که مردی هنردوست بود با توجه به اشتیاق فرزند به هنر نقاشی او را به کارگاه استاد حاج «میرزاآقا امامی» رهنمون کرد. وی سپس در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان از استاد «عیسی بهادری» تعلیم گرفت. پس از پایان این دوره به اروپا رفت و چند سالی در آنجا به مطالعه و بررسی آثار نقاشان برجسته غرب همت گماشت و در نتیجه همین مطالعات بود که به رهیافتی تازه از هنر نقاشان با معیارهای جهانی رسید.
پس از بازگشت به ایران کار خود را در اداره کل هنرهای زیبای تهران آغاز کرد و پس از مدتی به مدیریت اداره هنرهای ملی و استادی دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران برگزیده شد. در این میان با کار و کوشش مداوم و خلق آثار شگفتانگیز، آوازه هنری او در ایران و در فراسوی مرزها گسترش یافت.
استاد فرشچیان در حیطه نقاشی ایرانی به وجود آورنده سبک و مکتب خاصی است که در عین توجه به اصالت مبانی سنتی این هنر، با ابداع شیوههای نو، قابلیت و کارایی نقاشی ایرانی را افزایش داده است. او این هنر را غنا بخشید و از حالت الزامی یک پدیده متکی به شعر و ادبیات رها ساخت و رسالت و ارزشی در حد سایر هنرها در نقاشی ایرانی پدید آورد. نقاشیهای استاد آمیزه دلپذیری از اصالت و نوآوری است. وی با خطوط روان و ترکیببندیهای ظریف و مدور، راز و رمزها و اشارات درونی نهفته را در آثار خود به وجود میآورد. در همین حال با نوآوری در گزینش موضوع و پرداخت اثر به گسترهای فراتر از قالبهای مرسوم میرسد. رنگهای تابناک و مواجی که در آثار استاد دیده میشود، آیتی است از ابتکار که افسانهای به نظر میرسد.
سبک هنری
فرشچیان بنیانگذار مکتب خود در نقاشی ایرانی است که پایبند به شکل کلاسیک همراه با استفاده از تکنیکهای جدید برای توسعه دامنه نقاشی ایرانی است. او به این شکل هنر، روح جدیدی بخشید و آن را از رابطه همزیستی تاریخ با شعر و ادبیات تغذیه کرد تا استقلالی به این هنر بدهد که پیش از آن کمتر داشت. نقاشیهای قدرتمند و نوآورانه او پویا و گسترده و پر از جنب و جوش هستند، با تلفیقی جذاب از عناصر سنتی و مدرن، که ترکیبات سبک منحصر به فرد او در نقاشی هستند. برخی از تواناییهای او احساس فوقالعاده خلاقیت، نقوش متحرک، خلقت فضایهای گرد و منحنی، خطوط نرم و قدرتمند، و خلقت رنگهای مواج هستند. آثار فرشچیان یک ترکیب دلانگیز از اصالت و نوآوری است. آثار او از شعر کلاسیک، ادبیات فارسی، قرآن، کتابهای مقدس مسیحیان و یهودیان، و همچنین تخیل عمیق خود او تأثیر گرفتهاست. فرشچیان نقش مهمی در معرفی هنر ایران به صحنه بینالمللی هنر ایفا کردهاست.
آثار محمود فرشچیان
تابلوی ضامن آهو یکی از زیباترین و نفیسترین آثار محمود فرشچیان است که در موزه اختصاصی وی است؛ این اثر ارزشمند سال ۱۳۵۸ در ابعاد ۸۰ × ۱۰۰ سانتیمتر بر روی مقوای بدون اسید با تکنیک اکریلیک و به سبک نگارگری خلق شده است و علاوه برداشتن ویژگیهای کم نظیر ظاهری دارای محتوای معنوی و اعتقادی است. همچنین فرشچیان اثر دیگری با عنوان ضامن آهو ۲ در ۱۳۸۹ خورشیدی خلق کرده و این اثر را همزمان با ولادت فرخنده امام رضا (ع) به موزه آستان قدس رضوی اهدا کرد.
تابلوی پنجمین روز آفرینش از تابلوهای نفیس محمود فرشچیان است که بر پایه آیههای متعدد قرآن کریم درباره مراحل ۶ گانه آفرینش جهان ترسیم شده است. این تابلو در ۱۳۵۲ خورشیدی با تکنیک اکریلیک روی مقوای بدون اسید و به سبک نگارگری ترسیم شده و در ۱۳۶۹ خورشیدی به موزه آستان قدس رضوی (واقع در صحن کوثر حرم مطهر) اهدا شده است.
تابلوی شمس و مولانا در تابستان ۱۳۸۶ خورشیدی رونمایی و به صورت تمبر نیز منتشر شد. فرشچیان درباره این تابلو میگوید: در خلق این تابلو از شعر از دیو و دد ملولم و انسانم آرزوست الهام گرفتم و سعی کردم در آن رنگهایی را به کار ببرم که حالت روحانی و جذبه و کشش مولوی نسبت به شمس را به خوبی نشان بدهد.
تابلوی عصر عاشورا همچون روایتگری است که بدون اشاره مستقیم به حوادث گذشته، با بازنمود آثار به جای مانده از آن، ما را از بروز رخدادی که باعث ظهور این تصویر شده، آگاه میسازد.
تابلوی ستایش به گفته وی این تابلو برداشتی از مفهوم آیه 'یسَبِّحُ لِلَّهِ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأرْضِ' است.
تابلوهای آسمان چهارم و شام غریبان، یتیم نوازی علی با نام اصلی پناه و ابراهیم نبی از دیگر آثار مشهور محمود فرشچیان است.
طراحی پنجمین ضریح حرم امام رضا (ع) و طرح ضریح جدید مقبره حضرت حسین بن علی (ع) در کربلا نیز اثر فرشچیان است.
موزه محمود فرشچیان
موزه محمود فرشچیان که بیش از ۵۰ اثر از او را در خود جای دادهاست سال ۱۳۸۰ در مجموعه ۱۱۰ هکتاری کاخ سعد آباد افتتاح شد.
برخی از افتخارات استاد فرشچیان:
• انضمام نام وی در فهرست روشنفکران قرن بیست و یکم
• نشان درجه یک هنر
• تندیس طلایی اسکار ایتالیا
• نشان هنر نخل طلایی ایتالیا
• تندیس طلایی اروپایی هنر، ایتالیا
• دیپلم آکادمیک اروپا، آکادمی اروپا، ایتالیا
• دیپلم لیاقت دانشگاه هنر، ایتالیا
• مدال طلای آکادمی هنر و کار، ایتالیا
• جایزهٔ اول وزارت فرهنگ و هنر، ایران
• مدال طلای جشنوارهٔ بینالمللی هنر، بلژیک
• مدال طلای هنر نظامی، ایران